Có những ngày tôi lại đi cà phê một mình, muốn lân la bước chân ở góc phố nào đó để ngắm nghía cách người ta yêu. Hôm đấy, tôi trộm nhìn một người đàn ông đang trao những gì ngọt ngào nhất cho vợ mình. Anh ta nâng niu, anh ta chăm chút, anh ta lúc thì hân hoan lúc thì xót xa vỡ òa theo những dòng tâm tư của cô vợ. Tôi thấy cảnh tượng ấy thực sự đẹp. Tôi mừng thầm cho cô gái, quả là có phúc khi tìm được một người đàn ông thấu hiểu mình đến vậy. Chợt ngay lúc đó, cô nhân viên mang thức uống đến, bất cẩn làm văng nước lên áo người đàn ông ấy. Anh ta như biến thành người khác. Anh ta trâng tráo ánh mắt nảy lửa về phía cô nhân viên đang trong bộ dạng luống cuống đáng thương. Và bắt đầu mắng nhiếc, quát tháo, miệt thị.
Trong hụt hẫng, tôi hít lấy một hơi thở và suy nghĩ thật lâu. Thử hỏi một người đàn ông với điệu bộ và cách hành xử như vậy có thực sự ấm áp như tôi tưởng? Thử hỏi anh ta có đang dành tình yêu đích thực cho cô vợ, hay đó chỉ là một chiêu trò lấy lòng, đổi chác; là si mê nhất thời, là cảm xúc vô thường. Dù là gì đi nữa, tôi không nghĩ một người biết yêu vợ mình lại không biết yêu thương và tử tế với những người khác. Tôi không nghĩ một người có tình yêu đích thực với đối tượng này, lại ghét bỏ đối tượng khác. Liệu rằng khi cảm xúc hạ nhiệt hay bỗng một ngày cô vợ rời bỏ anh ta, thì người đàn ông đó có đối xử với vợ mình như trước kia không hay sẽ giống cách ứng xử với cô nhân viên phục vụ trên?
Khi trong lòng ta đã có hạt giống của yêu thương và tỉnh thức, tự khắc ta sẽ trao gửi tình yêu trong mọi việc ta làm, mọi thứ ta thấy, mọi nơi ta đến, một cách hoàn toàn không-phân-biệt. Đó là cách yêu mà thiên nhiên luôn chia sẻ cho chúng ta biết. Đó là cách yêu của đất mẹ, luôn nâng niu mọi bàn chân mà không cần biết đó là ai, trông như thế nào, từ đâu đến; luôn đón nhận mọi thứ bất kể là rác rưởi, hay những thứ “không mấy thơm tho”… và trả lại cho ta bao nhiêu là thức ngon quả ngọt. Rộng lớn hơn nữa, đó là cách yêu của vũ trụ, luôn bao dung và ôm lấy chúng ta dù ta có đúng hay sai đến đâu đi nữa. Đã là tình yêu thì làm gì có phân biệt, có so đo, có tiêu chuẩn này nọ.
Tôi thấy nhiều người ước rằng, ước gì anh ấy có thể yêu tôi và gạt hết tất cả các cô gái trên thế gian này. Ước gì cô ấy sẽ làm ngơ với mọi đàn ông trên đời ngoài tôi. Đây là một diễn biến khác của cách yêu như người đàn ông trong câu chuyện trên. Vấn đề không chỉ từ người cho đi, mà ngay cả người đón nhận đều lầm tưởng rằng đó là tình yêu và ước ao có nhau như thế. Có lẽ, chúng ta khao khát sự thủy chung, nhưng chúng ta đã để cái tôi hẹp hòi kéo đi quá đà, thành ra đó là một kiểu chiếm đoạt.
Hình ảnh người đàn ông trong câu chuyện trên có bóng hình của tôi quá khứ. Và tôi cũng từng có những ước mong ích kỷ về tình yêu. Khi bước ra ngoài quan sát và lắng nghe nhiều hơn, tôi mới bắt đầu nhận ra những cách yêu đầy lỗi của mình. Khi tôi biết yêu thương, đồng cảm, thấu hiểu, lắng nghe và kết nối được với tất cả mọi người phụ nữ, tôi mới thực sự hiểu và yêu vợ mình đúng nghĩa là vô điều kiện.
Nên mượn ý của nhà văn Nam Cao, tôi có thể diễn tả rằng, tình yêu đâu thể là chiếc chăn quá hẹp, người này co thì người kia bị hở. Mong cho người đàn ông ấy sẽ nới rộng hơn chiếc chăn của mình.
Nguyễn Đức Quỳnh
Người đánh thức tình yêu